Waarom gezonde darmen zo belangrijk zijn voor je gezondheid en je conditie

Niets is zo belangrijk als een goed werkende maag en darmen. Wanneer zij probleemloos hun werk kunnen doen, voelen mensen zich fitter en gezonder. Ook de weerstand is dan optimaal. Dit heeft alles te maken met de beschermende functie die onze darmen hebben. Wanneer de darmen in goede conditie zijn, kunnen veel gezondheidsproblemen, die variëren van problemen met een regelmatige stoelgang, een gezonde spijsvertering of het afweersysteem tot lusteloosheid of een onzuivere huid, worden voorkomen. Het is bekend dat goed werkende darmen essentieel zijn voor een goede voedselopname. Pas in de darmen wordt voedsel zodanig verteerd dat het lichaam het goed kan opnemen. Om fit en in goede conditie te blijven, moet dit proces dus optimaal verlopen. De laatste jaren is steeds meer bekend geworden dat darmen ook een onmisbare rol spelen in ons afweersysteem. Het spijsverteringskanaal, één lange buis die dwars door het lichaam loopt, is voortdurend in contact met de “buitenwereld”. Daarom komen er via dit kanaal niet alleen alle noodzakelijke voedingsstoffen binnen, maar ook allerlei bacteriën. Het belangrijkste deel van onze natuurlijke afweer speelt zich daarom af in de darmen. Het is dus belangrijk om ervoor te zorgen dat je maag en darmen goed hun werk kunnen doen. Om gezond en fit te blijven. Om een normale stoelgang te behouden. Om sneller te herstellen. En om een optimale weerstand te hebben tegen ongunstige bacteriën en schimmels.

Het gevecht tussen goede en ongunstige bacteriën

In onze darmen komen niet alleen dagelijks bacteriën van buitenaf binnen. In onze darmen wonen maar liefst 100 biljoen microben (o.a. bacteriën, schimmels en virus-sen), die bij volwassenen een totaalgewicht van maar liefst 1 tot 1,5 kilo kunnen hebben. Samen vormen ze het “darmmicrobioom”. De darmbacteriën werken nauw samen met het darmslijmvlies en het in de darm aanwezige immuunsysteem. Elke dag vechten er miljoenen bacteriën in ons lichaam om ons gezond te houden. Dat klinkt misschien vreemd, omdat altijd gezegd wordt dat bacteriën je ziek maken. Maar eigenlijk is dat geen juiste voorstelling van zaken. De ene bacterie is namelijk de andere niet. Veel bacteriën doen juist goed werk. Zo zetten ze eten om in stoffen die ons lichaam kan opnemen. En zo zijn er ook bacteriën die zorgen dat binnendrin- gende bacteriën zich niet zomaar in ons lichaam kunnen nestelen. Een gezond mens kan dus niet zonder een legertje goede bacteriën. In ons lichaam, vind je de meeste bacteriën in de darmen. Er zijn al zo'n 400 tot 500 verschillende soorten darmbacteriën gevonden. Hier zitten zowel goede als ongunstige bacteriën bij, en zelfs bacte- riën die meestal goed zijn, maar zich soms kunnen gaan misdragen. Wanneer er een gezonde balans is in de darmflora, beschermen de goede bacteriën je tegen ongunstige bacteriën in je darmen. De “staat” van ons microbioom is daarom een zeer belangrijke parameter voor onze darmgezondheid en daarmee onze totale gezondheid. Wil je weten hoe het ervoor staat met jouw microbioom of wil je meer informatie over de testmogelijkheden en/of de waarde van het testen van jouw microbioom klik dan hier.

Een gezonde darmflora

Hoewel het dus heel normaal is om een paar ongunstige bacteriën in je darmen te hebben, mogen dit er niet te veel worden. Deze lastpakken maken namelijk ammoniak en andere vervelende stoffen aan. Hierdoor kun je problemen krijgen met een regelmatige stoelgang of een gezonde spijsvertering, kun je je moe of lusteloos voelen en kan je huid onzuiverheden gaan vertonen. Bovendien hebben ongunstige bacteriën geen goede invloed op je natuurlijke afweersysteem! Gelukkig maken de goede bacteriën het zo moeilijk mogelijk voor ongewenste bacteriën om zich in de darmen te kunnen nestelen en groeien. Dat doen ze bijvoorbeeld door stofwisse-lingsproducten (metabolieten) af te scheiden, waar ongunstige bacteriën slecht tegen kunnen. Ook zetten ze samen zoveel mogelijk voedingsstoffen om in nuttige stoffen voor ons lichaam, zodat er maar weinig voedsel overblijft voor indringers. In een gezonde darmflora is er dus nauwelijks ruimte en voedsel voor ongunstige bacteriën en schimmels, en maken de diverse stofwisselingsproducten het leefklimaat heel onplezierig voor indringers. Oftewel: hoe beter het evenwicht is in onze darmflora, hoe beter onze weerstand, en hoe kleiner de kans dat ongunstige bacteriën zich in de darmen zullen nestelen. Met een gezonde darmflora kun je dus veel alledaagse problemen voorkomen!

Hoe kan je darmflora veranderen?

Omdat er zoveel verschillende soorten bacteriën zijn, die allemaal op hun eigen ma-nier een steentje bijdragen, kan je darmflora wel een stootje hebben. Toch komen er regelmatig situaties voor, die ervoor zorgen dat het aantal goede bacteriën verzwakt, zodat ongewenste bacteriën en schimmels zich makkelijker in de darmen kunnen vestigen. Zoiets kan verschillende oorzaken hebben. Ongezond eten of vreemd voedsel op vakantie zijn bekende oorzaken van het van slag raken van maag of darmen. Maar ook als je plotseling heel anders gaat eten, bijvoorbeeld omdat je af wilt vallen, kan dat de darmflora sterk beïnvloeden. Zelfs wanneer je gezond leeft, kan je darmflora van slag raken. Stress, milieuvervuiling, vermoeidheid en gebruik van medicijnen (vooral antibioticakuren) kunnen de samenstelling van de darmflora soms ingrijpend veranderen. Maar ook als je een dagje ouder wordt of net ziek bent geweest, kan het aantal goede bacteriën in je darmen afnemen.

Wat kun je doen om een gezonde darmflora te behouden?

Ons microbioom bevat normaal gesproken veel verschillende bacteriestammen: heeft een hoge genetische diversiteit. Bij een afname van soortenrijkdom wordt jouw lichaam gevoeliger voor verschillende aandoeningen, zoals het prikkelbare darmsyndroom, voedselintoleranties en/of chronische darmziekten en infecties. Het gebruik van antibiotica (hierboven al benoemd) is de belangrijkste en meest voorkomende oorzaak voor een afname van de diversiteit. Als de soortenrijkheid ruim voldoende is -de diver-siteit komt overeen met de gebruikelijke verscheidenheid in soorten, die in de menselijke darmflora wordt gevonden, is de flora daarmee stabiel en de kolonisatie-resistentie (de mate waarin jouw darmbacteriën weerstand kunnen bieden tegen indringers van buitenaf) is hoog. Dit houdt in dat het voor een binnenkomend micro-organisme (bijvoorbeeld de gist Candida albicans) nagenoeg onmogelijk is om ‘poot aan de grond’ te krijgen in een stabiel intestinaal ecosysteem waarin alle niches gevuld zijn met de meest geschikte (non-pathogene) bacteriesoort. De juiste voeding, waar nodig bepaald m.b.v. van de bovengenoemde testen, is na-tuurlijk een eerste vereiste. Daarnaast zijn voldoende beweging en het vermijden van langdurige en/of zware stress van belang. Maar ook de bacteriën zelf, of liever gezegd de aanwezigheid van de stofwisselingsproducten van die bacteriën, zijn van groot belang voor het behoud van een gezonde darmflora met een hoge diversiteit. Inmiddels is een groot aantal van die metabolieten, die voor die effecten verantwoorde-lijk zijn geïdentificeerd (zie voorbeelden in tabel 1).

Zo produceren bijvoorbeeld Lactobacillen, afhankelijk van de stam, vetzuren en lactase, die respectievelijk Enterobac-teriën remmen in hun groei en bijdragen in de vertering van lactose. De stofwisselings-producten van bepaalde bacteriestammen kunnen ook het klimaat in jouw darmen onaangenaam maken voor ongunstige bacteriën en schimmels. Zo wordt de groei van goede bacteriën ondersteund en het natuurlijke afweersysteem geactiveerd. Ze helpen jouw lichaam om optimaal weerstand te kunnen bieden tegen ongewenste bacteriën en schimmels. Bovendien bevorderen de metabolieten een gezonde darmwerking en stoelgang. Ze zorgen er mede voor dat je al gezond en fit blijft. In een gezond darmmilieu zijn de verschillende natuurlijke bacteriën, zoals o.a. de Lactobacillus (Phylum Fermicutes) en Bifidobacterium (Phylum Actinobacteria), maar ook de Escherichia coli (Phylum Proteobacteria) aangegroeid en vormen daar een belangrijk onderdeel van de zogenaamde fysiologische darmflora. De taak van deze micro-organismen is enerzijds om deel te nemen aan de biologische “ontsluiting”

van het voedsel en op deze manier de spijsvertering te ondersteunen. Anderzijds belemmeren de boven- genoemde kiemen, bijvoorbeeld door de productie van melkzuur, de groeicondities voor ziekteverwek- kers en remmen ze de vorming van schadelijke stof- wisselingsproducten van bacteriën en voorkomen het binnendringen daarvan in ons lichaam. Daar- naast spelen de darmbacteriën een rol bij de vorming van vitamines (o.a. vit. B6, B12 en K). Door invloe- den van buitenaf, zoals antibiotica of bestraling, be- paalde maagoperaties (Billroth II), maar ook als ge- volg van slechte en/of onbekende eet- en voedings- gewoontes, kan de noodzakelijke natuurlijke koloni-satie van bacteriën in de darm gevoelig verstoord worden en kan er daardoor, onder bepaalde omstandigheden, een overgroei met ziekteverwekkers plaatsvinden. De symptomen die hierdoor ontstaan, zoals een opgeblazen gevoel, winderigheid, diarree of obstipatie karakteriseren het verstoorde biologische evenwicht van natuurlijk voorkomende darmkiemen. Ook vermoeidheid, een duidelijke toename van de vat-baarheid voor allerlei infecties en/of bepaalde huidaandoeningen, zoals acné en eczeem, kunnen samenhangen met een verstoring van de natuurlijke darmflora. Voor hun voortbestaan hebben de bacteriën een bepaalde leefomgeving nodig met een nauwkeurig afgestemde verhouding van de zuurgraad in het totale maag en darmgebied.